|
([[Kota Palopo]])
}}
'''Kedatuan Luwu''' (juga dieja '''Luwuq''', '''Wareq''', '''Luwok''', '''Luwu'''') sudah lama dianggapadalah kerajaan Bugis tertua., Padapada 1889, [[Daftar Penguasa Hindia Belanda|Gubernur Hindia Belanda]] di [[Makassar]] menyatakan bahwa masa kejayaan Luwu antara [[abad ke-10]] sampai [[abad ke-14|14]], tetapi tidak ada bukti lebih lanjut. Luwu bersama-sama dengan [[Wewang Nriwuk]] dan [[Tompotikka]] adalah tiga kerajaan Bugis pertama yang tertera dalam epik [[I La Galigo]], sebuah karya orang suku bugis. Namun begitu, I La Galigo tidak dapat diterima sepenuhnya sebagai teks sejarah karena dipenuhi dengan mitos, maka keberadaan kerajaan-kerajaan ini dipertanyakan. Pusat kerajaan ini terletak di [[Malangke, Luwu Utara|Malangke]] yang kini menjadi wilayah [[Kabupaten Luwu Utara]], [[Sulawesi Selatan]]. Kerajaan Luwu juga disebutkan dalam kitab [[Kakawin Nagarakretagama]], teks pada abad ke-14 sebagai daerah di bawah pengaruh kerajaan [[Majapahit]] bersama Lombok Mirah ([[Pulau Lombok|Lombok]]), Bantayan ([[Bantaeng]]) dan Udamakatraya ([[Kepulauan Talaud]]) dan pulau-pulau disekitarnya pada periode Prabu [[Hayam Wuruk]] (1350-1389 M).tetapi bukti sejarah penaklukan kerajaan luwu oleh majapahit melainkan perkawinan kerajaan<ref>Riana, I Ketut (2009). [http://books.google.co.id/books?id=A5p9tEO1_gUC&lpg=PA215&dq=BAKULA%20PURA&pg=PA215#v=onepage&q=BAKULA%20PURA&f=false ''Nagara Krtagama'']. Penerbit Buku Kompas. h. 102. [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Istimewa:Sumber_buku/9797094332|9797094332]].ISBN 978-979-709-433-1 "''48. Muwah tangi gurun sanusa mangaran ri lombok mirah, lawan tikang-i saksak-adi nikalun kahajyan kabeh, muwah tanahi bantayan pramuka bantayan len luwuk, tekeng udhamakatrayadi nikanang sanusa pupul''"</ref>
== Sejarah ==
Pada tahun [[1960-an]], Luwu menjadi wilayah fokus pemberontakan [[DI/TII]] yang dipimpin oleh [[Kahar Muzakkar]]. Dewasa ini, wilayah bekas kerajaan adalah rumah bagi tambang [[nikel]] terbesar di dunia dan mengalami ledakan ekonomi yang didorong oleh migrasi ke dalam, namun masih memiliki sebagian besar atmosfer perbatasan aslinya.
== Datu Luwu ==
*Daftar Datu Luwu sampai 1587 didasarkan https://www.oxis.org/resources-3/pre-islamic-chronologies/luwu.pdf ''Lihat juga'' Caldwell, I. 1999. The chronology of the King List of Luwuq to A.D.1611. In Kathryn Robinson and Mukhlis Paeni (eds) ''Living through histories; Culture, history and social life in South Sulawesi.'' Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
* Mytos: Simpurusia, Manurung ri Lompo (Sengkang, Wajo)
**[https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Mytos: Wé Matengngnaémpong, anak Anakaji]
* Mytos: Anakaji, anak Simpurusia
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Legendaris: Tampabalusu, Tomanurung di Tompotikka (Sulteng)] ▼*Mytos: Wé Matengngnaémpong, anak Anakaji
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Legendaris: Tanrabalusu, anak Tampabalusu]
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Legendaris: Tampabalusu, Tomanurung di Tompotikka (Sulteng) ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Semi-legendaris: To Apanangi]
* Legendaris: Tanrabalusu, anak Tampabalusu
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Semi-legendaris: Bataraguru ''(bukan Bataraguru dari Galigo)''] ▼* Semi-legendaris: To Apanangi
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Akhir abad ke-15: To Sangkawana (= La Pasampoi, Maddanreng ri Talottenreng in Wajo - see Lontara Sukkuna Wajo)] ▼▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Semi-legendaris: Bataraguru ''(bukan Bataraguru dari Galigo)'' ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Akhir abad ke-15: La Busatana (Lontara Sukkuna Wajo)] ▼▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Akhir abad ke-15: To Sangkawana (= La Pasampoi, Maddanreng ri Talottenreng in Wajo - seelihat Lontara Sukkuna Wajo) ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Awal abad ke-16: Déwaraja, Datu Sangaria, Datu Kellali] ▼▲* * [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Akhir abad ke-15: La Busatana (Lontara Sukkuna Wajo) ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Abad ke-16: Datu ri Saolebbi]
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Awal abad ke-16: Déwaraja, Datu Sangaria, Datu Kellali ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 Abad ke-16: Maningo ri Bajo]
* Abad ke-16: Datu ri Saolebbi
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1587-1615: Andi Pattiware Daéng Parabung atau Pattiarase, bergelar Petta Matinroé ri Malangké (Petta Luwu) "sebagai raja pertama yang menerima ajaran syariat islam yang di bawah olek Datuk Sulaiman"] ▼*Abad ke-16: Maningo ri Bajo
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1615-1637: Pattipasaung]
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1587-1615: Andi PattiwarePattiware’ Daéng Parabung atau Pattiarase, bergelar Petta Matinroé ri Malangké (Petta Luwu) "sebagai raja pertama yang menerima ajaran syariat islam yang di bawah olek Datuk Sulaiman" ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1637-1663: La Basso atau La Pakéubangan atau Sultan Ahmad Nazaruddin, bergelar Petta Matinroé ri Gowa (Lokkoé)] ▼* 1615-1637: Pattipasaung
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1663-1704: Settiaraja, bergelar Petta Matinroé ri Tompoq Tikkaq]
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1637-1663: La Basso atau La Pakéubangan atau Sultan Ahmad Nazaruddin, bergelar Petta Matinroé ri Gowa (Lokkoé) ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1704-1704? Petta Matinroe’ ri Polka, memerintah ketika Settiaraja pergi membantu Gowa menghadapi VOC.] ▼** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1663-1704-1715: La Onro TopalagunaSettiaraja, bergelar Petta Matinroé ri Langkanaé]Tompoq Tikkaq
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1704-1704? Petta Matinroe’ ri Polka, memerintah ketika Settiaraja pergi membantu Gowa menghadapi VOC. ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1706-1715: Batari Tungké, bergelar Sultan Fatimah Petta Matinroé ri Pattiro]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1704-1715-1748: BatariLa TojaOnro Topalaguna, bergelar Sultan ZaenabPetta Matinroé ri Tippulué]Langkanaé
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 17481706-17781715: WeBatari TenriléléangTungké, bergelar Sultan Fatimah Petta Matinroé ri Soréang]Pattiro
* 1715-1748: Batari Toja, bergelar Sultan Zaenab Matinroé ri Tippulué
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1760-1765: Tosibengngareng, bergelar La Kaséng Patta Matinroé ri Kaluku Bodoé] ▼** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1748-1778-1810: La Tenripeppang atau DaéngWe PaliqTenriléléang, bergelar Petta Matinroé ri Sabbangparu]Soréang
▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1760-1765: Tosibengngareng, bergelar La Kaséng Patta Matinroé ri Kaluku Bodoé ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1810-1825: We Tenriawaru atau Sultan Hawa, bergelar Petta Matinroé ri Tengngana Luwu]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 18251778-18541810: La OddangTenripeppang atau Daéng PéroPaliq, bergelar Petta Matinroé Kombongri Beru]Sabbangparu
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 18541810-18801825: PatipatauWe Tenriawaru atau AbdulSultan Karim ToapanyompaHawa, bergelar Petta Matinroé ri Limpomajang]Tengngana Luwu
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 18801825-18831854: WeLa AddiOddang LuwuPéro, bergelar Petta Matinroé Temmalullu]Kombong Beru
** [https1854-1880://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1883-1901:Patipatau Iskandaratau OpuAbdul DaengKarim PaliqToapanyompa, bergelar Petta Matinroé ri Matekko]Limpomajang
* 1880-1883: We Addi Luwu, bergelar Petta Matinroé Temmalullu
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1901-1935: Andi Kambo atau Siti Husaimah Andi Kambo Opu Daeng Risompa Sultan Zaenab, bergelar Petta Matinroé ri Bintanna] ▼* 1883-1901: Iskandar Opu Daeng Paliq, bergelar Petta Matinroé ri Matekko
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1935-1965: Andi Jemma, bergelar Petta Matinroe’ ri Amaradekanna merupakan Pajung] [[Pahlawan Nasional]] Republik Indonesia dari Sulawesi Selatan ▼▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1901-1935: Andi Kambo atau Siti Husaimah Andi Kambo Opu Daeng Risompa Sultan Zaenab, bergelar Petta Matinroé ri Bintanna ]
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1945-1950 Andi Jelling, merupakan Pajung, memerintah ketika Andi Jemma ditahan dan diasingkan oleh Belanda.] ▼▲** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1935-1965: [[Andi JemmaDJemma]], bergelar Petta Matinroe’ ri Amaradekanna merupakan Pajung ] [[Pahlawan Nasional]] Republik Indonesia dari Sulawesi Selatan
** [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 2012 La Maradang Andi Mackulau Opu To Bau diangkat pada tahun 2012 sampai sekarang] ▼▲* * [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 1945-1950 Andi Jelling, merupakan Pajung, memerintah ketika Andi Jemma ditahan dan diasingkan oleh Belanda. ]
▲* *2012 [https://id.wikipedia.org/w/index.php?title=Kedatuan_Luwu&oldid=16287846 2012 [[La Maradang Andi Mackulau Opu To Bau ]] diangkat pada tahun 2012 sampai sekarang ]
== Dalam budaya populer ==
| 